Mang Thít khó khăn trong thu nộp thuế

Mang Thít từng là địa phương nổi
tiếng với nghề làm gạch, gốm mỹ nghệ và đóng tàu. Trong nhiều năm trước
đây, số thu ngân sách của huyện luôn đứng hàng thứ 2 trong tỉnh Vĩnh
Long, chỉ đứng sau TP.Vĩnh Long. Song, từ năm 2010 đến nay, mà đặc biệt
là trong năm 2012 này, Mang Thít đang đối diện với khó khăn do nợ thuế
kéo dài. Nguyên nhân là do các doanh nghiệp thuộc những ngành sản xuất
mũi nhọn của địa phương đang sa sút và chưa có dấu hiệu phục hồi.



Là một huyện nằm ven sông Cổ Chiên và
sông Măng Thít, nghề sản xuất gạch ở huyện Mang Thít có từ lâu đời, từng
mang lại sự khá giả cho người dân nơi này. Thời phồn thịnh, Mang Thít
có gần 2 ngàn lò gạch, hoạt động liên tục ngày đêm. Gạch Mang Thít cung
ứng cho cả vùng ĐBSCL và miền Đông Nam bộ.

Tuy nhiên, hai năm trở lại đây, ngành sản
xuất gạch đang dần dần rơi vào bế tắc. Đó là khi suy thoái kinh tế kéo
dài, nhu cầu gạch dùng trong xây dựng giảm dần. Trong khi đó, chi phí
sản xuất liên tục tăng cao, nhất là giá nguyên liệu đất sét, nhân công
và đặc biệt là trấu dùng làm chất đốt tăng đột biến. Giá trấu đã tăng
lên gấp đôi khiến người sản xuất thua lỗ, chỉ còn hoạt động cầm chừng.

Chúng tôi đến xã Nhơn Phú, nơi chiếm 50%
lò gạch của huyện và từng được mệnh danh vương quốcgạchngói. Những lò
gạch vẫn san sát nhau,nhưng cứ 5 – 7lò mới có một lò nhả khói. Điều này
cho thấy sự đình đốn trong sản xuất nơi đây. Năm nay, Nhơn Phú được giao
nhiệm vụ thu thuế hơn 7 tỷ đồng. Theo kế hoạch, mỗi tháng ngành thuế
lập bộ thu hơn 500 triệu đồng, nhưng thực tế thu chỉ đạt 50%. Nguyên
nhân là có đến 55% cơ sở làm đơn xin ngừng hoạt động. Từ đó , thuế thu
không đạt, ngược lại còn tăng nợ thuế lên đến 1 tỷ 400 triệu đồng.

Chị Nguyễn Thị Tím có 2 lò gạch, đã nghỉ
một lò, lò còn lại vừa ra 12 muôn gạch, tức 120 ngàn viên, nhưng không
có ý định sản xuất tiếp vì thua lỗ.

Trong số 553 cơ sở sản xuất của xã Nhơn
Phú thì đã có 552 cơ sở nợ thuế. Chúng tôi tìm gặp bà Nguyễn Thị Sẻ, cơ
sở duy nhất không nợ thuế hiện nay. Tuy nhiên, thật bất ngờ, không phải
bà sản xuất và tiêu thụ tốt mà do muốn nộp hết thuế để không hoạt động
nữa. Cơ sở gạch của bà từ đầu năm đến nay chỉ mới ra lò 2 đợt với 60
muôn gạch. Trong số này mới bán 40 muôn, lỗ 30 triệu đồng. Hiện còn tồn
20 muôn trong lò từ tháng 9 đến nay, 2 lò còn lại hiện bỏ trống.





Còn đối với nghề gốm, thời thịnh vượng
huyện Mang Thít có đến 48 doanh nghiệp lớn nhỏ. Nay toàn huyện hiện chỉ
còn 15 doanh nghiệp còn hoạt động. Tuy nhiên, hơn 50% doanh nghiệp sản
xuất mặt hàng này chỉ còn hoạt động cầm chừng và khó có khả năng thu hồi
nợ thuế. Doanh số lập bộ thuế đối với ngành gốm giảm dần đều qua từng
năm. Nếu như năm 2010, số thuế lập bộ đối với ngành gốm là hơn 7 tỷ đồng
thì sang năm 2011 giảm còn 6 tỷ 400 triệu đồng. Còn trong năm 2012 này
chỉ còn hơn 5 tỷ đồng. Dù vậy, số thuế thu được chiếm tỷ lệ rất thấp so
với số lập bộ. Đây cũng là ngành có tỷ lệ nợ thuế cao nhất huyện. Năm
2010, nợ thuế của các doanh nghiệp sản xuất gốm của huyện Mang Thít là
hơn 9 tỷ đồng, năm 2011 tăng lên hơn 9 tỷ rưỡi đồng và chỉ tính đến đầu
quí 4 năm nay đã tăng vọt lên hơn 14 tỷ đồng.

Có công ty trước đây có đến 26 lò gốm
hoạt động liên tục, nay chỉ còn 5 lò. Song, chỉ có 3 lò thật sự còn hoạt
động, còn lại là cầm chừng. Từ chỗ có hàng trăm lao động, nay công ty
chỉ còn 30 công nhân.

Là sản phẩm xuất khẩu 100%, lại do khủng
hoảng kinh tế thế giới kéo dài khiến nhu cầu giảm nhanh. Những doanh
nghiệp gốm có đơn hàng thì cũng hoạt động cầm chừng do thiếu vốn lưu
động nhưng không còn tài sản thế chấp ngân hàng. Trong khi đó , đơn giá
mà khách hàng đặt tăng ít hơn chi phí thực tế sản xuất. Điều này khiến
cho nợ thuế ngày một tăng thêm do tiền phạt chậm nộp. Nhiều doanh nghiệp
có tiền phạt chậm nộp tương đương với tiền nợ thuế. Tỷ lệ này tính
chung toàn huyện hiện nay lên đến 39%. Đã có 3 doanh nghiệp đã bị ngành
thuế làm thủ tục cưỡng chế với hình thức đình chỉ sử dụng hóa đơn.

Để xoay chuyển sản xuất trong tình thế
khó khăn này, nhiều doanh nghiệp sản xuất gốm xin nộp thuế dần. Song
song đó là tận dụng nhà xưởng, mặt bằng sẵn có để nuôi gia công gà thịt
cho các doanh nghiệp chăn nuôi có vốn nước ngoài. Công ty này vừa phá bỏ
7 miệng lò nung gốm để làm 3 trại gà, thả nuôi 20 ngàn con. Nguồn con
giống, thức ăn đều do Công ty chăn nuôi đầu tư, doanh nghiệp gốm chỉ đầu
tư chuồng trại, máy phát điện và ra công chăm sóc. Với chu kỳ thả nuôi
ngắn, đồng vốn quay nhanh cũng tạo thêm nguồn thu để doanh nghiệp thanh
toán nợ thuế. Nhiều doanh nghiệp tính đến việc bán tài sản là quyền sử
dụng đất để thu hẹp sản xuất.



Nhiều năm trước, Mang Thít còn là địa
phương có ngành công nghiệp đóng tàu phát triển vượt bậc, đáp ứng nhu
cầu vận chuyển cát sông san lắp mặt bằng và xuất khẩu sang Singapore. Từ
khi thắt chặt đầu tư công, nhu cầu cát sông giảm dần và Campuchia cấm
xuất khẩu cát, những chiếc tàu bán rẻ không ai mua. Trong khi đó, tiền
vay ngân hàng và nợ thuế gia tăng. Các doanh nghiệp ngành đóng tàu hiện
nợ thuế trên 2 tỷ 600 triệu đồng và được ngành thuế xác định không còn
khả năng thu hồi vì toàn bộ tài sản đã thế chấp ngân hàng.

Tiếp xúc với doanh nghiệp đóng tàu duy
nhất còn lại trên địa bàn huyện này, giám đốc doanh nghiệp cho biết tiền
nợ thuế và ngân hàng lên đến 3 tỷ đồng. Trong đó một nửa là nợ do lãi
quá hạn của ngân hàng và phạt nộp chậm tiền thuế.

Trong khi đó, ụ tàu nay chỉ làm dịch vụ
sửa chữa, không có khách hàng mới. Con tàu trọng tải 900 tấn, giá thành
hơn 3 tỷ đồng đóng từ năm 2010. Đến nay vẫn chưa một lần hạ thủy vì
không một khách hàng nào hỏi mua, cho dù giá bán giảm còn một nửa.

Từ chỗ có đến 10 doanh nghiệp đóng tàu
qui mô lớn, nay Mang Thít chỉ còn 1. Thực tế 9 doanh nghiệp đóng tàu còn
lại đã phá sản mà chưa làm thủ tục giải thể.

Việc đình đốn trong sản xuất các ngành
sản xuất công nghiệp chủ lực khiến cho Mang Thít không thể hoàn thành
nhiệm vụ thu thuế năm thứ 2 liên tiếp. Trong năm nay toàn huyện ước chỉ
thu nộp bằng 76% dự toán của tỉnh giao, tương đương 34 tỷ rưỡi đồng,
thấp hơn 5% so với năm trước. Trong khi đó, nợ thuế của huyện này hiện
trên 44 tỷ đồng, chiếm 15% tổng nợ thuế trong tỉnh Vĩnh Long và dẫn đầu
các huyện, thành phố.

Cho đến cuối năm 2012 này, số thuế nợ
đọng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long lên đến 294 tỷ đồng, tăng 31% so với
đầu năm. Riêng huyện Mang Thít , ngoài tỷ lệ nợ thuế cao nhất tỉnh cũng
là địa phương có thuế khó thu nhiều nhất. Với tình hình sản xuất chưa
có dấu hiệu tích cực thì Mang Thít cần có giải pháp hỗ trợ của tỉnh.

Từng là sản phẩm truyền thống mang tính
đặc thù và chủ lực của tỉnh Vĩnh Long, ngành gạch gốm Mang Thít hiện
đang cần một sự tiếp sức toàn diện để hồi sinh. Ngoài chính sách hợp
tình hợp lý để hoãn, giảm, miễn thuế cho doanh nghiệp, đây cũng là lúc
ngành nghề này đứng trước yêu cầu tái cơ cấu lại sản xuất. Trong đó,
quan trọng là đổi mới công nghệ, tiết kiệm nguyên liệu đất sét đang cạn
dần, thay thế trấu bằng nhiên liệu khác để giảm thiểu ô nhiễm môi
trường, tiết kiệm chi phí, năng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh.
Những giải pháp để cứu lấy ngành nghề truyền thống của địa phương cần
được thực hiện đồng bộ, tập trung , gắn với quy hoạch lại sản xuất, hổ
trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, cũng là nuôi dưỡng nguồn thu cho
ngân sách địa phương.

Quốc Dũng