Bên dòng Mang Thít

Lần đầu đến thị trấn Cái Nhum (huyện Mang Thít, Vĩnh Long), ngồi cùng
bạn bên dòng sông Mang Thít trong một đêm mà sao sáng hơn trăng, Đan
bảo, đến Mang Thít mà chưa câu cá đêm thì chưa coi là đến Mang Thít.
Phải thú thực, tôi là người không biết kiên nhẫn nên cái thú câu cá
thường không ham. Nhưng phần vì nể Đan, phần vì nụ cười tinh quái của
anh khi trao chiếc cần câu bằng kim loại thuôn dài, tôi găm mồi, thả
câu. Mấy con châu chấu mua hồi chiều, vặt cánh cẩn thận vẫn còn thoi
thóp thở hóa ra lại là món ăn khoái khẩu của những chú cá lóc to sụ kiếm
ăn đêm.

Đêm. Dòng Mang Thít hiền hòa và rộng thênh thang với những lùm cây
lấp lóa dưới ánh trăng hạ tuần hai bên bờ. Cảnh đẹp liêu trai mà huyền
ảo quá đỗi. Bất giác, tôi dường quên mất mình đang đi câu mà đắm chìm
vào những mênh mang sông nước, vào những dề lục bình dập dềnh nối đuôi
nhau, trôi trôi. Thấy tôi nhìn dòng nước mung lung, Đan lại hồ hởi kể.
Về tuổi thơ anh gắn liền với những mùa lũ lên và xuống của dòng Mang
Thít hiền hòa. Về những sớm chèo thuyền đi học, con nước chưa về kịp nên
đến lớp trễ. Về những đêm trăng chống chèo chở mẹ đi hái bông điên điển
để mai kịp buổi chợ sớm. Rồi anh cười, dòng Mang Thít quê mình nhỏ,
trên Sài Gòn nhiều người không biết. Vậy nhưng, từ đây xuôi thuyền một
chút là tới Bến Tre, Gò Công ngược lên chút nữa thì đụng Cần Thơ, Sa
Đéc, rẽ vỗ hướng kia lại ra sông Tiền, ngay đoạn Mỹ Thuận… Nói chung, từ
Mang Thít có thể đi mọi nơi.

Bình minh trên sông Mang Thít. Đang
mải mê câu chuyện về dòng sông thì cá cắn câu. Một chú cá lóc đi kiếm
ăn đêm. Chiếc cần câu trĩu xuống vì sức nặng của con cá và những cái
quẫy cong người, tung tóe nước. Bằng động tác khá thuần thục, Đan kéo
nhè nhẹ chiếc cần men theo mớn nước và nhấc chú cá lóc kém may mắn lên
thuyền. Nghe tiếng cá quẫy và tiếng động của nước, tôi đã mường tượng ra
một chú lóc to nhưng vẫn phải bất ngờ khi thấy nó nằm ngay đơ trên mạn
thuyền sau một hồi vùng vẫy. Con cá nặng đến 2 ký chứ không ít.
Chỉ
ai từng ngồi câu, ăn cá nướng ngay trên thuyền, giữa một đêm sông nước
miệt vườn mênh mang mà yên bình mới cảm thấy hết cái cảm giác thanh thản
sau khi trút bỏ mọi lo toan trên bờ. Giữa dòng nước êm êm, chiếc thuyền
tắt máy, thả lái, buông theo dòng nước. Mấy nhánh lục bình đồng hành
cùng chúng tôi từ lúc chập tối tới giờ mới chịu tách ra bởi đoạn này,
dòng sông tự nhiên vặn mình tạo nên một cái cù lao nho nhỏ bên kia.
Những phù sa bồi đắp được con người trồng cây, dựng nhà. Và, điện le lói
lóe ra sau những gốc dừa phía xa xa. Chúng tôi đi giữa dòng sông mà như
đi giữa bao la đất trời. Bất giác tôi nhớ đến dòng Đáy bên những nương
dâu ngút ngát của xứ Đoài quê mình. Có lẽ, ở đâu trên khắp đất nước Việt
Nam này, dòng sông và những mái nhà hai bên san sát đều là những hình
ảnh đẹp đẽ, thân thương vô cùng.
Trăng đã xuống thấp, bầu trời
ngả về sáng lúc tinh mơ có thoảng hơi sương khe khẽ lạnh. Một vài thuyền
hoa trái đi chợ nổi chạy ngược chiều, đẩy nước dập dềnh. Tiếng chào hỏi
í ới trên sông buổi sớm cứ như trong một thế giới chuyện kể mà tôi từng
nghe. Anh bạn nổ máy chạy ngược lại hướng chợ Cái Nhum. Bẵng đi một
chập, tôi lên khoang mà bỗng giật mình, dưới lòng sông Mang Thít, một
chiếc mâm màu lòng đỏ trứng gà đang lừ đừ tỏa ra thứ ánh bình minh nhiệm
màu, tươi sáng. Dòng sông lúc này nhộp nhịp hẳn lên với rất nhiều
thuyền bè xuôi ngược. Tiếng người, tiếng thuyền máy đuôi tôm, tiếng nước
vỗ bờ làm xôn xao buổi đầu ngày vùng sông nước...
Bài và ảnh: ĐOÀN XÁ